Zachowek to suma pieniężna, której może żądać od spadkobiercy osoba pominięta w testamencie (jest to duże uproszczenie, ale oddaje najczęściej występującą sytuację).

Jeżeli zobowiązany do zapłaty nie chce zapłacić dobrowolnie, wtedy osoba uprawniona do zachowku może złożyć pozew do sądu, aby ten wydał wyrok w sprawie.

Sąd wówczas będzie oceniać, czy zachowek się należy i w jakiej wysokości.

Wyrok może zapaść różny – od oddalenia powództwa do zasądzenia całej żądanej kwoty. Postępowanie sądowe wiąże się z kosztami: opłatą sądową, kosztami radcy prawnego, adwokata itp.

W związku z tym warto poszukać innego rozwiązania, które będzie szybsze, a wynik sprawy pewniejszy.

Pewnym rozwiązaniem jest ugoda. Jest to umowa, w której każda ze stron czyni pewne ustępstwa.

Załóżmy, że siostra postanowiła zażądać od brata zachowku w wysokości 50 tysięcy złotych. Jeżeli brat nie będzie chciał dobrowolnie zapłacić, uprawniona będzie musiała wystąpić do sądu i tam udowadniać, że zachowek się jej należy. Sąd może zasądzić całą żądaną kwotę, ale może też powództwo oddalić. Całe postępowanie może być długotrwałe i kosztowne, z trudnym do przewidzenia wynikiem.

Zamiast tego, obie strony mogą zawrzeć ugodę, w której na przykład postanowią, że kwota zachowku będzie zmniejszona do 30 tysięcy złotych i płatna w terminie tygodnia od zawarcia ugody. Obie strony wówczas zyskują. Nie muszą wdawać się w kosztowny, długotrwały i niepewny proces sądowy. Każdy trochę ustępuje w zakresie swoich żądań.

Zamiast niepewnego co do skutków procesu uzyskują pewność co do swoich roszczeń, następuje porozumienie, które wyczerpuje ich dalsze roszczenia względem siebie.

Często w postępowaniu sądowym nie ma możliwości wyboru sądu, przed którym będzie toczyć się sprawa.

W przypadku zawarcia ugody notarialnej, strony mogą wybrać dowolną Kancelarię Notarialną, bez względu na swoje miejsce zamieszkania. Mogą więc zawrzeć ugodę w Kancelarii Notarialnej we Wrocławiu, pomimo że każdy mieszka w innej miejscowości, a majątek spadkowy znajduje się jeszcze w innej.

Czy ugodę trzeba zawierać przed notariuszem?

Nie trzeba, ale skorzystanie z pomocy notariusza pozwala sformułować postanowienia ugody w sposób zapewniający zgodność z prawem.

W ugodzie tej zobowiązany do zachowku może poddać się egzekucji co do obowiązku zapłaty. Pozwoli to na definitywne uregulowanie niepewnej sytuacji prawnej.